ÇOK AMA ÇOK UZUN BİR YAZI İLE BERABERİZ. Yorulmadan okuyacağınız bir yazı hazırladım. 3 gün sürdü inanır mısınız? Beğeni butonuna basarsanız sevinirim. Yazımıza gelelim.
Özgür Demirtaş hocanın bahsetmesi ile Grayscale' Ülkemizdeki büyüklü küçüklü kripto yatırımcılarının gündemine giren bir yapıyı size anlatmak istiyorum. Ne olduğunu anladım anlamasına da hala gelecekte neler olacağına ilişkin piyasaya ait öngörüm yok, işin garibi yalnız da değilim!
Hadi piyasadan derlediğim bazı bilgiler ile beraber düşüncelerimi sizlerle paylaşmaya başlayalım.
Görüleceği üzere piyasaya "aşırı korku" hakim. Herkes yarın 18 ve özellikle 20 Temmuz sonrasını merak ediyor. Grayscale BTC fonlarının vadesi bitiyor. 20 Temmuz günü Grayscale tarafından alınan ve fon olarak satılan BTC'lerin akıbeti herkes tarafından merakla bekleniyor. Fakat ben bir bilgi kirliliği olabilir düşüncesi ile bazı açıklamalar yapmayı uygun buldum.
Arkadaşlar,
Grayscale Bitcoin Trust (GBTC), geleneksel finans yatırımcılarına, kendi BTC'nizi tutmanın gerektirdiği teknik ve yasal engellerle uğraşmak zorunda kalmadan Bitcoin fiyatı ile K/Z realizasyonu yapma seçeneği sunan, borsada işlem gören bir FON değil TRUST'dır. Trust şu anda yaklaşık 21.47 milyar dolarlık bir değere sahip (ki rakam fiyata göre değişkendir) 654.600 BTC'ye sahip. Bu, 21 milyonluk toplam Bitcoin arzının %3.11'ini oluşturarak kendisini "en büyük halka açık Bitcoin sahibi" yapıyor.
Trust, temel olarak Bitcoin'in değerini temsil eden hisselerle, gerçekte elinde tutmadan BTC'ye yatırım yapmak için kurumsal düzeyde kullanılır. GBTC, geleneksel olarak BTC için yerel varlık değeri (NAV) fiyatlandırmasına göre bir prim üzerinden işlem görür. Bu yılın başında Grayscale'e akın eden yatırımcı dalgası, hisse senetleri için altı aylık zorunlu bir kilitlenme süresine tabi tutuldu. Ocak diliminde GBTC satın alan pek çok kişi, bu hafta sonunda başka perakende pazarlarında hisse satarak nihayet kâr elde etmeye hevesli olacak.
Bu, karmaşık teknik söylemlerin bizler tarafından anlaşılamaması ve yaklaşmakta olan bir BTC dökümü hakkındaki korku hikayeleri ile kilit açma programını çevreleyen neredeyse histerik FUD'a (Fear,Uncertanity and Doubt = korku, belirszlik ve şüphe) yol açtı.
Şimdi sizlere okuyup derlediğim fikirleri özetleyeceğim.
Kripto türevleri borsası FTX'in CEO'su Sam Bankman-Fried, yaklaşmakta olan GBTC kilidinin etkisi hakkındaki olumsuz görüşlere katılmıyor. GBTC'si olan yatırımcı 6 ay kilidi kalkınca GBTC'yi satınca ne alacak? diye soruyor! Cevabını da kendisi veriyor.. "Tabi ki BTC!"
Merkezi olmayan bir kripto finans projesi olan www. TheStandard. io'nun Kurucu Ortağı Laurin Bylica, kilidi açılacak olanın Bitcoin değil hisseler olduğunu vurguluyor. “Sadece GBTC'nin bir fon olduğunu ve güvenin geri ödeme mekanizması olmadığı için, BTC'nin kilidinin açılmadığını fark etmeliyiz, GBTC Bitcoin varlıklarını satamaz. Bu nedenle GBTC hisselerinin kilidinin açılması BTC'nin spot fiyatını hareket ettirmemeli” diyor.
Öte yandan JPMorgan , kilidin açılmasını daha fazla düşüş için bir risk olarak görüyor. JP Morgan'daki analistler, GBTC sahiplerine hisselerini satma şansı verdiği için bunun bir düşüş katalizörü olabileceğini tahmin ediyor. Aylar önce GBTC satın alan yatırımcıların kar elde etme olasılığı yüksek, bu da “Genel olarak Bitcoin piyasaları üzerinde aşağı yönlü baskıya” yol açıyor.
Her iki taraftaki geçerli argümanlarla, yaklaşan kilit açmadan kaynaklanan potansiyel oynaklığa dikkat etmeye değer. Peki Grayscale nedir? Biraz onu anlatayım.
Grayscale, 2013 yılında ABD’de kurulmuş bir dijital para varlık yönetim şirketi. Kurucusu, kripto alanında ABD’de faaliyet göstermeye başlayan ilk finansal kurumlardan Digital Currency Group. Grayscale’de belli başlı her kriptopara için ayrı bir fon var (bir tane de karma fonları var). Başlangıçta BTC için GBTC, sonra ETH için ETHE adında kurulan fonların sayısı yakın zamanda 14'e kadar çıktı. Detayı geçelim, isteyen araştırıp bakabilir :)
Ancak Grayscale bir Fon (ETF) değil bir Trust. Nedir ikisinin farkı? ETF, herhangi bir dijital varlığa erişim sağlarken o fonun değerini pasif bir şekilde izler. Yani herhangi bir şekilde pozisyon almaz, aktif fon yönetimi yapmaz. Bu nedenle ucuza hizmet verir. Genelde ETF hissesinin değeri izlediği varlıkların değerine yakındır. Hisse değeri ile tutulan varlığın değerinden uzaklaştığı durumda arbitraj imkanı doğar.
Örneğin, hissenin değeri 70 birimden işlem görürken, tutulan varlıkların değeri 100 birim olsun. Böyle bir durumda yatırımcı hemen hisseyi 70 birimden borsadan toplar, önceden belirlenmiş kurallara uygun bir şekilde ETF’i oluşturan kuruma iade eder, karşılığında o hisseye denk gelen 100 birim varlığı alır, sonuç olarak otomatik 30 birim kâr eder.
Trust ise ETF’e göre farklı kurallar içeriyor ve ETF fonundaki esnekliklerin çoğunu taşımıyor. Örneğin; trust hissesi satın almak, işlem yapmak, ya da geri vermek belli kurallara bağlı. Gelin Grayscale ürünleri özelinde bakalım nasıl işlediklerine
Grayscale bir trust yöneticisi olarak çıkardığı trustlar aracılığıyla belirli dijital varlıklara yatırım yapıyor. Bunlardan en meşhuru GBTC denen ve sadece BTC’ye yatırım yapan fon. Bu fon, yatırım yapmak için belirli aralıklar ile yatırımcılardan ‘özel satış (private placement)’ yoluyla para topluyor. Toplanan para ABD Doları ya da BTC olabiliyor. Ancak her önüne gelen bu fona yatırım yapamıyor. Bunun için ‘akredite’ yatırımcı olmak gerekiyor.
GBTC topladığı bu paralar ile BTC satın alıyor. Aldığı bu dijital varlıkların değerlerine eşit miktarda GBTC hissesini de yatırımcılarına veriyor. Bu hisseyi alan yatırımcılar altı ay boyunca satamıyorlar (Önceden 12 ay olan bu süre 2020 yılı başında indirildi). Bu kilitli süre bittikten sonra, hisseleri borsada satma imkanına sahipler.
Bir başka ilginç konu ise, GBTC hisse çıkarıyor ancak hisse geri almıyor. Yani, yatırımcı parasını GBTC’ye koydu, altı ay bekledi, ama karşılığını almak istediğinde ancak borsada satabilir. Üstüne üstlük bir de Grayscale GBTC içinde bulunan paradan %2 gibi yüksek bir yönetim ücreti alıyor. İyi de kim niye GBTC’ye bu kadar para koysun?
Grayscale özünde yatırım alanında ABD’de yazılı belli kural boşluklarından faydalanan bir fon. Nedir bunlar?
Pek çok kurumsal fonun, örneğin bir emelilik fonunun, hangi alana yatırım yapabileceği kendi anayasasında açıkça yazar. Bu fonların bir kısmı kriptopara benzeri varlıklara yatırım yapamıyorlar ya da yaptıkları yatırım toplam portföyleri içinde çok ufak bir paydan öteye gidemiyor. Halbuki Grayscale bir yatırım fonu olarak, farklı bir kategoriye giriyor. Eğer bir fon yöneticisi, kriptoparaların değer kazanacağına inanıyor ancak fonunu kendi iç yasasından ötürü bu alana yatıramıyorsa, Grayscale trust fonuna yatırım yaparak bu kısıtın kenarından dolaşabilir.
Keza bu bireysel yatırımcılar için de geçerli. Örneğin; tasarruflarını vergiden avantajlı emeklilik fonlarında değerlendiren bir bireysel yatırımcı, BTC satın almak istediğinde aracı kurumlar bunu sağlayamıyor. Ancak, bu yatırımcının Grayscale’in fonu olan GBTC hissesi almasında bir sakınca yok.
İşte yukarıdaki nedenler ile GBTC fonları ABD’de oldukça yoğun bir ilgi gördü. Bu ilgi o kadar büyüktü ki, GBTC hisseleri uzunca bir süre aktifler değerlerinden daha yüksek seviyelerde idi. Şimdi 2 ayrı teknik terimi de anlatayım sizlere. BlockFi ve Hedge Fonlar
Blockfi, bir nevi mevduat bankacılığı yapan bir kurum. Uzmanlığı ise kriptoparalar. Yatırımcılar, ellerindeki kriptoparaları BlockFi’ya mevduat vermeleri durumunda ciddi oranda (USD bazında %6'lar civarında) gelir kazanabiliyorlar. Peki BlockFi aldığı bu kriptoparaları ne yapıyor? Nerede değerlendiriyor? Genelde Grayscale’e yatıran hedge fonlarına kredi olarak veriyor. Hedge fonlar borç aldıkları bu BTC’yi götürüp GBTC’ye yatırıyor, karşılığında GBTC hissesi alıyorlar. Altı aylık kilit süresi bitince de, elindeki bu GBTC hisselerini piyasada satıyorlar. Grayscale hissesi primli olduğu sürece bu ‘düzen’ güzel bir şekilde devam ediyor.
Yani BTC borçlan, bu BTC ile gidip GBTC hissesini ‘özel satış’ yöntemi ile primsiz olarak al, altı ay sonra primli olarak borsada sat. Gelen para ile git piyasadan BTC al ve BlockFi’ya olan borcunu kapat. GBTC primi cebine kalsın. Risk? Neredeyse yok. Nereye kadar? Prim devam edene kadar.
İşte bu nedenle Grayscale’in büyüklüğü 36 milyar ABD Dolarına gelmiş durumda.
Dolayısıyla, Grayscale’in satın aldığını söylediği bu BTC aslında fonun Bitcoin’in geleceğine duyduğu güven ile yaptığı bir yatırım değil. Esasında elinde BTC tutanlardan BlockFi’ye, oradan hedge fonlara, en sonunda da Grayscale’e akan, yani özünde piyasadan borçlanarak alınmış olan BTC’ler. Yani bir cepten öbürüne. Üstelik, arzı sınırlı olan BTC’nin bu alımlar nedeniyle fiyatının fiktif olarak şişirilmesi durumu var.
Bu nedenle ‘Grayscale şu kadar BTC aldı’ ya da ‘Grayscale’in elinde şu kadar BTC var’ haber başlıklarına şüpheyle bakmak gerekiyor. Zira, Grayscale’in yaptığı aslında bir balon yaratarak BTC fiyatını artırmak. Bunun uzun vadede ters tepme riski var — ki son yaşananlar bunu görme ihtimalini artırıyor. Zira, ya bu prim bir gün biterse?. Bitebilir, nitekim Şubat ayı gibi bitti de.
2021 yılının Şubat ayından itibaren ise Grayscale hisseleri negatif hale döndüler. Bunun birkaç nedeni olduğu tahmin ediliyor. Öncelikle, Grayscale ETF’lerin olmadığı ortamda bu ihtiyacı doldurduğu için popüler oldu. Şimdi ise, ETF’lerin ABD’de kabul edileceğine dair kuvvetli bir beklenti var. Zaten Kanada’da kurulan Purpose Bitcoin ETF henüz Şubat ayında faaliyete geçmesine rağmen fona konulan para bir milyar ABD Dolarını geçmiş durumda. ETF’lerin değeri tuttukları varlıkların piyasa değerine yakın seyreder. Üstelik komisyon oranları da düşük. Ayrıca anında alınıp satılabiliyor.
GBTC alan ise primsiz almak isterse altı ay beklemek zorunda ki primli satsın. İyi de, eğer o sırada primsiz satılan bir ETF varsa kim gidip primli GBTC alır ki? Alan anında zarar etmiş olur. Üstüne bir de %2 komisyon vereceksin.
İşte 2021 yılının ilk ayları ile birlikte ETF’lerin çıkacağına olan beklenti sonrası GBTC’ye olan talep azaldı. Bu arada, yukarıda belirtmiştim, Grayscale bir trust olarak kendisine yatırım yapmak isteyenlere hissesini satıyor ama hisse geri alımı yapmıyor. Yatırımlarını geri almak isteyen yatırımcılar GBTC’yi altı aylık kilit süresini bekledikten sonra piyasada satmak zorundalar.
İşte ETF çıkacağına dair beklentiler ile birlikte, daha önce arbitraj yapan fonlar artık primlerin daha da düşeceği beklentisi ile kilitleri açılan GBTC’leri piyasada satmaya başladılar. Her hissede olduğu gibi, satıcıların çoğalması, fiyatın daha da düşeceği beklentisi ile alıcıları tedirgin etti ve fiyat aktif değerinden daha da iskontolu olarak işlem görür hale geldi. GBTC’nin piyasadaki değerini yeniden artırmak isteyen Grayscale’in sahibi Digital Currency Group, 750 milyon ABD Doları’na kadar GBTC hissesini piyasadan satın alacağını açıkladı. Bu arada hani yatırımcılardan yıllık %6 ile para toplayan BlockFi vardı yukarıda bahsettiğimiz. Onlar da verdikleri faiz oranlarında indirime gittiler.
Bundan sonra neler olacak?
kilitlerin kalkması ile borsalara akın edecek BTC ile satış yapılacağı kesin. Fiyatta düşüş beklentim %51 diyebilirim. Aynı zamanda Balinalar da ucuza BTC alımı fırsatı kollayacaklar. Elon Musk dahil tüm meşhur BTC yatırımcıları portföylerini daha ucuza doldurmak için fiyatı da baskılamaları muhtemel. Gelin görün ki Çin'den kovulan BTC Miner'ları hemen yeni düzenlerini kurdular ve hash oranları artmaya başladı. Bu da olumlu bir işaret.
Gelin görün ki kapitalizmin vahşi ovasında bulunan Serengetti Aslanları ile biz yavru ceylanların arasındaki kavganın sonucu şimdiden belli. Ben portföyümü bozmayacağım. Elimdeki nakit ile de hiç bir şey almayacağım. Üzerine projektör tutulan tavşan misali durumum neyse pozisyonum neyse onu koruyacağım.
Hele Ağustos ayını bir görelim! Savaş ne zaman bitecek, kim kazanacak göreceğiz.
Buraya kadar okuduğunuz için şimdiden teşekkür ederim. Aşağıda kullandığım kaynakları da listeliyorum.
Sağlıcakla kalın.
Kaynakça: kriptopara.com zephyrnet.com cointelegraph.com coinmarketcap.com papeleks.com medium.com (Turan Sert - Müthiş bir yazı yazmış, çok faydalandım)